Vogelfotografie – Hoe maak ik betere vogelfoto’s?

Er zijn vele manier om in de vogelfotografie terecht te komen. Een niet ondenkbare manier is een spontane ontmoeting in de tuin of tijdens een wandeling wat een toevalstreffer oplevert. En die toevalstreffer smaakt naar meer! Je wil voorkomen dat je in de toekomst van het toeval afhankelijk bent. En je wil dat je foto’s technisch goed en interessant om naar te kijken zijn. Hoe kun je je eigen vogelfotografie naar een hoger niveau tillen?

Ik zal hieronder een aantal tips geven waarvan ik gemerkt heb dat ze van toepassing zijn op mijzelf en betrekking hebben op de manier hoe ik vogels fotografeer. Dat is nl. altijd tijdens een wandeling in de natuur, ik probeer dus altijd spontane momenten te registreren. Geen enkel van mijn foto’s is in scene gezet, bijvoorbeeld door voer voor een schuiltent te plaatsen o.i.d.

Apparatuur

Het is de gebruikte apparatuur die er voor zorgt dat er een foto gemaakt wordt. Maar is ‘betere apparatuur’ ook synoniem voor betere foto’s? Het antwoord ligt toch iets genuanceerder dan een volmondig ‘nee’. Hoe ik dit bedoel? Ik zal het uitleggen…

Wanneer ik op een bewolkte dag in het bos loop is mijn belichtingsdriehoek een balanceer act tussen sluitertijd, ISO en diafragma. Met een lichtsterke lens i.c.m. een camera waarmee ik wat hoger in de ISO kan gaan heb ik de mogelijkheid om in wat donkerdere gebieden door te blijven gaan met foto’s maken.

Een camera met eye-AF zorgt ervoor dat storende takjes in beeld de scherpstelling niet of nauwelijks beïnvloeden. Ik kan de camera richten en de compositie bepalen die ik wil, de camera zorgt er wel voor dat de scherpstelling op de ogen ligt.

Als ik bovenstaande opties niet tot mijn beschikking heb, ben ik dan beperkt in mijn mogelijkheden?

In technische mogelijkheden wellicht: je zult lichtomstandigheden op moeten zoeken waarin de combinatie van lichtsterkte van de lens en max. bruikbare ISO waarde van je camera nog voor snelle sluitertijden zorgen.

En als je geen eye-AF hebt moet je met een enkel AF-punt tussen de takjes door op het koppie richten. Gebruik je het center punt, dan moet je wellicht achteraf een beetje croppen om een te centrale compositie te vermijden.

Kortom: frustreer je niet op mogelijkheden die je camera niet heeft, focus op de mogelijkheden die je wel hebt!

Uiteindelijk is het de fotograaf die de camera richt en op het knopje drukt. Apparatuur compenseert nooit voor gebrek aan creativiteit van degene die de apparatuur hanteert!

Vandaar de nuance die ik aan wil brengen: apparatuur kan technische grenzen iets verder oprekken, maar een foto wordt niet interessanter omdat die met een duurdere camera gemaakt is.

Weet waar je welke vogels kunt vinden

Natuurlijk kun je altijd op goed geluk aan de wandel gaan en kijken wat je pad kruist. Maar je kunt ook bewust naar bepaalde soorten vogels op zoek gaan als je weet waar je ze kunt vinden.

Verdiep je hiertoe in het gedrag en de leefomgeving en je zult zien dat je binnen no time kunt voorspellen wat je waar aan kunt treffen! Ik zal enkele voorbeelden geven en bewust vogels noemen waarvan de kans heel groot is dat je ze tegen kunt komen.

Mussen zitten graag in grote aantallen verstopt in heggen waar ze heel luidruchtig zijn. Diverse soorten mezen (kool, pimpel- & staartmezen) zijn sociale dieren die in grote getale rond trekken, waarbij ze graag de bescherming van o.a. hulst opzoeken.

Merels, lijsters en koperwieken scharrelen graag op de grond op zoek naar regenwormen. Wie in het bos loopt en een hoop gescharrel tussen de bladeren hoort heeft een hele grote kans een van deze zangvogels tegen te komen.

Heggenmussen leven een redelijk verborgen bestaan: ze zitten voornamelijk in en onder heggen maar het zijn zulke meesters van de camouflage dat je ze heel gemakkelijk over het hoofd ziet.

Boomklevers en -kruipers zijn op de stam van bomen te vinden, op zoek naar insecten in de bast. Het kruipertje loopt cirkelvormig omhoog en verplaatst zich vervolgens naar de volgende stam. Het klevertje loopt alle kanten uit en hangt zeker de helft van de tijd op z’n kop. Zwaartekracht is dit beestje absoluut onbekend.

Het roodborstje is ronduit een exhibitionist: zittend op een takje, paaltje, hek of wat voor ‘podium’ dan ook zorgt dit brutaaltje ervoor dat hij wel in de spotlights zit.

Leer kijken en luisteren

Een vogel die stil zit of zich verstopt heeft is vaak gewoon onzichtbaar, zeker als ze een beetje een camouflage verenkleed hebben. Gelukkig hebben ze allemaal moeite om hun snavel te houden dus vroeg of laat verraden ze zich wel door geluid te maken.

Over het algemeen zijn mijn oren de eerste zintuigen waarmee ik de kleinere vogels in bomen en takken waarneem. Door een beetje te oefenen is het niet zo moeilijk om de verschillende soorten van elkaar te onderscheiden en kun je, zonder nog maar een vogel gezien te hebben, al een 3D beeld maken wat er waar zit. En met dat beeld kun je proberen de herriemaker te spotten en vervolgens inschatten of het een leuke foto oplevert.

Zorg dat je de vogels kunt benaderen

Mocht je de vogel gespot hebben, probeer ‘m dan rustig te benaderen. Doe dit zonder abrupte bewegingen en zonder te veel geluid te maken. Doe het ook niet te voorzichtig, het lijkt wel alsof ze voelen dat ze ‘besluipt’ worden en ze gaan er alsnog vandoor.

Een fel geel / oranje / groen shirt vergroot je onopvallendheid ook niet. Je hoeft niet meteen in camouflage uniform te gaan, maar zorg er voor dat je kleding geen kakofonie van schreeuwende kleuren is.

Hoe dicht moet je nou eigenlijk zien te komen?

Dat hangt er helemaal van af wat je doel is: wil je een klein vogeltje beeldvullend hebben dan zul je echt binnen pak ‘m beet een meter of 4 moeten komen, afhankelijk van sensor grootte en brandpunt van je lens. En met een 600mm kun je uiteraard iets verder weg blijven dan een 400mm lens. Maar onder de streep komt het er toch op neer dat je tot op enkele meters van je onderwerp moet zien te komen.

Discrimineer niet

Wanneer je goed geluisterd hebt, je voorzichtig dichterbij geslopen bent, je kamera op het vogeltje richt en ziet dt het geen blauwborst of een ijsvogel is, loop dan niet teleurgesteld weg.

• Heb je ooit geobserveerd wat voor acrobatische capriolen een pimpelmees uit kan halen en je daarbij heel brutaal aan kan kijken?
• Heb je ooit gezien hoe leuk een witte kwikstaart met z’n staart op en neer staat te wippen terwijl hij om zich heen kijkt?
• Heb je ooit gezien hoe brutaal een goudhaantje recht in de camera kan staren met z’n gele hanekam?
• Ben je ooit helemaal blij geworden als je ziet hoe schattig een staartmees er bij kan zitten? Heb je ooit het idee gehad dat die brutaal rondstruinende kraai de poorten naar de onderwereld voor je kan openen?

Discrimineer niet, een foto van een mooie vogel hoeft echt geen mooie foto te zijn. Maar een mooie foto is mogelijk van iedere vogel!

Heb geduld

Daar sta je dan met je camera in de aanslag. Je hebt de vogelencyclopedie onder handbereik, opnamen van vogelgeluiden op je telefoon. De verrekijker bungelt om je nek, je bent er helemaal klaar voor! En nu?

Tja, als je de gemakkelijke weg wil bewandelen moet je lekker naar de dierentuin gaan. In de natuur wordt het belangrijkste aspect van vogelfotografie continu op de proef gesteld: geduld. Koester dat moment en geniet er van. Je weet wat ze zeggen: geduld wordt beloond…

Bekijk onze Cursus Vogelfotografie